Çalışma, Türkiye ve Arnavutluk eğitim sistemlerini karşılaştırmak, iki sistemin benzer ve farklı yönlerini ortaya koymak amacıyla yapılmıştır. Öncelikle Arnavutluk eğitim sistemi; eğitim yönetimi, denetimi ve finansman yapısı ve öğretmen yetiştirme kriterleri çerçevesinde incelenmiş, ardından Türk eğitim sistemi ile karşılaştırılmıştır. Nitel araştırma yönteminin kullanıldığı bu araştırmada genel tarama modellerinden karşılaştırmalı tarama yöntemi tercih edilmiştir. Araştırmada akademik dergilerde yayınlanmış makaleler, kitaplar gibi bilimsel kaynaklar incelenmiştir. Ayrıca, iki ülkenin eğitim bakanlıklarının resmî web siteleri taranmış ve uluslararası kuruluşların web sitelerindeki (OECD, EURYDICE, UNICEF, UNESCO, Dünya Bankası vb.) güncel kaynaklardan da yararlanılmıştır. Verilerin toplanmasında ve analizinde nitel araştırma yöntemlerinden olan doküman analizi kullanılmıştır. Arnavutluk eğitim sisteminde okul öncesi eğitimin zorunlu olmadığı, ilkokul ve ortaokul eğitiminin (5+4 yıl) zorunlu olduğu, ortaöğretimin süresi ise türüne bağlı olarak 3 ile 5 yıl arasında olup zorunlu olmadığı tespit edilmiştir. Arnavutluk’ta hem ortaokula ve liseye girişte hem de yükseköğretime girişte ulusal bir sınav yapılmaktadır. Türk eğitim sisteminde ise ilkokul, ortaokul ve lise öğrenimi (4+4+4) zorunlu eğitim kapsamındadır. Türk eğitim sisteminde de Arnavutluk’a benzer şekilde liseye ve yükseköğretime giriş sınavı bulunmaktadır. Arnavutluk’ta eğitim yönetimi yerelleştirilmişken Türkiye’de eğitim yönetimi merkezden yönetim şeklinde gerçekleştirilmektedir. Arnavutluk’ta okul müdürleri her okulda bulunan veli, öğrenci, öğretmen ve yerel yönetim temsilcilerinden oluşan eğitim kurulları aracılığıyla seçilmektedir.

Öğrencilerin nitelikli eğitim almasında veliler ile öğretmenlerin iletişim içinde olması önemlidir. Öğrencilerin eğitim hayatlarındaki karar vericilerden biri olan aileler, temel eğitim kurumlarında çocuklarına eğitim verecek öğretmenleri belirlemek açısından kısmen söz hakkına sahip olmak istemektedirler. Veliler, kendi eğitim yaşantılarına ya da şahit oldukları eğitimsel süreçlere bağlı olarak çocukları için talep ettikleri öğretmenlerin özelliklerine ilişkin farklı fikirleri bulunmaktadır. Bu çalışmanın amacı, temel eğitim kurumlarında öğrencileri olan velilerin öğretmen unvanlarına göre yaptıkları öğretmen tercihlerinin belirlenmesidir. Nitel araştırmanın esas alındığı çalışmada durum çalışması yöntemi kullanılmıştır. 2022-2023 Eğitim öğretim yılı Eylül ayında Malatya merkez ilçelerinde yer alan üç farklı ilkokulda 41 veli ile görüşülmüştür. Görüşme formu araştırmacı tarafından hazırlanmıştır. Ölçüt örnekleme yönteminin seçildiği bu araştırmada katılımcılar, ilkokulda öğrencisi bulunan ve öğretmen unvanlarının anlamını bilenler arasından seçilmiştir. Araştırma verileri betimsel ve içerik analizi ile değerlendirilmiştir. Araştırma sonucunda veliler, okulda kadrolu olarak çalışan öğretmenleri yoğunlukla tercih ettikleri görülmüştür. Veliler öğretmen tercihlerini; öğretim becerilerinin daha iyi olması, öğrencileri ile daha yakından ilgilenmeleri ve öğrencilerin derslerinin boş geçmemesi ölçütlerine göre belirlemektedir. Velilerin öğretmenleri yakından tanımaları ve öğrencileri için işbirliğinde çalışmaları önerilmektedir.

Bu araştırmanın amacı, Covid 19 salgını sürecinde yürütülen uzaktan eğitim uygulamalarının öğrenci, öğretmen ve veli görüşlerine göre incelenmesidir. Araştırma nitel araştırma deseni ve durum çalışması modeli esas alınarak 2021-2022 öğretim yılında gerçekleştirilmiştir. Araştırmanın çalışma grubu 10 öğretmen, 10 öğrenci ve beş veli olmak üzere 25 gönüllü katılımcıdan oluşmaktadır. Araştırmanın verileri yarı yapılandırılmış beş sorudan oluşan görüşme formu yardımıyla toplanmıştır. Veriler içerik analizi ve betimsel analiz ile değerlendirilmiştir. Araştırma sonucuna göre, öğretmenlerin uzaktan öğretimde derslere hazırlanma süreleri daha uzundur. Uzaktan eğitimde yüz yüze öğretime göre derslerde kullanılan yöntem ve tekniklerde farklılık bulunmamaktadır. Ancak uzaktan öğretimde motivasyon kayıpları yaşanmaktadır. Özellikle ses ve görüntünün yetersizliği, sanal sınıf ortamının zorlukları ile velilerin ilgisizliği öğretim sürecini olumsuz etkilemektedir. Öğrencilerin uzaktan öğretimde derslere hazırlıksız geldiği, derslere motive olamadıkları, teknik eksikliklerden kaynaklı derslere katılım gösteremedikleri, motivasyonlarının düşük olduğu ve sosyalleşme sorunu yaşadıkları belirtilmiştir. Velilere göre öğrenciler yüz yüze öğretimdeki gibi uzaktan öğretim derslerine katılım göstermişlerdir. Ancak, uzaktan öğretimde öğrenci motivasyonunun daha düşük olduğu belirtilmiştir. Öğretmenler, öğrenciler ve velilere göre gelecekte yüz yüze öğretim veya karma eğitim yapılmalıdır. Öğretmenlerin uzaktan öğretime yönelik öğrenme öğretme süreçleri hakkında yetiştirilmeleri, veli ve öğrencilerin bilgilendirilmeleri, araç-gereç bakımından desteklenmeleri, teknik alt yapının güçlendirilmesi faydalı olabilir.

Türk eğitim sistemi modeli içinde ortaokullara alternatif olarak eğitim öğretim faaliyeti sürdüren imam hatip ortaokullarının gerekliliği, dini eğitim içeriği bakımından yeterliliği, tercih edilme sebepleri değerlendirilmiştir. İmam hatip ortaokullarının eğitim öğretim içerik ve faaliyetlerini en iyi tanıyan ve sahada karşılaşılan sorunlarla en çok yüz yüze gelenlerin bu okulların yöneticileri olması sebebiyle imam hatip ortaokulu okul yöneticileri ile görüşmeler gerçekleştirilmiştir. Araştırmanın amacı; imam hatip ortaokullarının okul yöneticilerinin gözünden Türk Eğitim Sistemi içindeki yerinin ortaya çıkarılmasıdır. İmam hatip ortaokulları bütüncül bir yaklaşımla ele alınmış ve bu sebeple araştırmada nitel araştırma yöntemlerinden durum analizi yöntemi kullanılmıştır. 2021-2022 eğitim öğretim yılı içinde, Aydın İlinde faaliyet gösteren 10 imam hatip ortaokulunun yöneticisi ile yarı yapılandırılmış görüşme formları üzerinden görüşler alınmıştır. Sorulan sorulara alınan cevaplarla imam hatip ortaokulların Türkiye eğitim sistemi içindeki yeri ile ilgili odak ifadeler belirlenmiştir. Devlet politikalarındaki değişimlerin, çocuklarına dini eğitim almak isteyen veliler üzerinde bıraktığı etkiler için, okul yöneticilerinin tamamı, imam hatip ortaokullarının varlığının siyasi otoriteye bağlı olduğunu belirtmişlerdir. 28 Şubat döneminin bıraktığı olumsuz algının kısmen de olsa veliler üzerinde devam ettiği sonucuna ulaşılmıştır. İmam hatip ortaokullarının, başta laiklik ilkesi olmak üzere devletin hiçbir unsur ve mekanizmasına zarar vermediği hatta kapatılması durumunda devletin üniter yapısına zarar verme potansiyeline sahip cemaat, tarikat ve oluşumların eline fırsat vereceğine dair görüşler ortaya çıkmıştır. İmam hatip ortaokullarının yeterliliği konusunda yönetici görüşlerinde özellikle hafızlık eğitimin imam hatip ortaokullarında verilmeyişi ve dini içerikli derslerin haftalık ders saatleri içindeki azlığı vurgulanmıştır. 4+4+4 eğitim modeli içinde normal ortaokullarda, dini derslerin seçmeli olarak verilmesinin imam hatip ortaokullarının yerine geçip geçmeyeceği konusunda başvurulan yönetici görüşlerinin analizinde seçmeli dersler ile imam hatip ortaokulunun yerinin dolmayacağı sonucu çıkmıştır. Yaşanan sorunları en iyi bilenlerin okulun yöneticileri olduğu düşüncesiyle bu çalışma, imam hatip ortaokulları için yönetici rehberi özelliği de taşımaktadır. İmam hatip ortaokullarına öğretmen atamalarında mevcut atama yönetmeliğinde gerekli düzenlemeler yapılarak mülakat sistemin getirilmesi, hafızlık eğitiminin imam hatip ortaokulu müfredatında yer alması, imam hatip ortaokullularının en azından imam hatip liselerinden ayrı tutulması ve farklı bir okul isminin verilmesi gibi değişikliklerle imam hatip ortaokullarına rağbetin artacağı, birçok olumsuz ön yargının ortadan kalkacağı yönünde önerilerde bulunulmuştur.

Bu çalışmada, nitel araştırma yöntemlerinden “durum çalışması” ele alınmıştır. Çalışmada nitel araştırma yöntemlerinden alanyazın taraması kullanılmıştır. Bu kapsamda, belli bir durum veya olayı incelemek amacıyla gerçekleştirilen durum çalışmasının tarihsel temelleri, durum çalışmasına ilişkin kavramlar, durum çalışmasının karakteristik özellikleri, sınırlılıkları, desenleri ve eğitimde durum çalışması araştırmalarına yer verilmiştir. Ardından durum çalışmasının eğitim araştırmalarında nasıl kullanılacağı açıklanmıştır. Bu çalışmanın durum çalışmasını tanımlaması ve bu desenin araştırma sürecinin tümünde nasıl kullanılacağına ilişkin ayrıntılı ve derinlemesine bilgi vermesi açısından önemli olduğu düşünülmektedir.